استدامه نیّتاستدامه نیت:یعنی استمرار نیّت عمل عبادی از آغاز تا پایان آن. ۱ - تعریف استدامه نیتمراد از استدامه نیّت در عمل عبادی که مانند نماز ،از اجزاء متعدّد ترکیب یافته، آن است که انجام دهنده ی عمل، نیّت آغازین خود را تا آخرین جزء آن، استمرار بخشد. از این عنوان در بخش عبادات مانند باب هاى طهارت، صلاة، صوم، حج وجزآن ها سخن رفته است. ۲ - اقسام استدامه نیتاستدامه ی نیّت بر دوقسم است: ۲.۱ - استدامه فعلیّهاستدامه فعلیّه؛ استمرار نیّت وهمراه بودن آن با جزءجزء عمل عبادی تا پایان است. از این نوع استدامه، به استدامه حقیقی نیز تعبیر شده است. ۲.۲ - استدامه ی حکمیّهاستدامه حکمیّه؛ استمرار حکم نیّت تا پایان عمل، که منظور از آن نزد مشهور، منتقل نشدن از نیّت نخستین به نیّتی دیگر است ودر نتیجه، باقى بودن اراده، هر چند اجمالی، کفایت مى‌کند. [۱]
مستمسک العروة،ج ۶، ص ۷.
برخى آن را به باقى بودن بر حکم نیّت نخستین و عزم بر عمل به مقتضا ى آن، تعریف کرده‌اند.
نکته : بر اساس تعریف مشهور، استدامه امرى عدمی وبنا بر تعریف دیگر، امرى وجودی مى‌باشد. بعضى نیز تعریف دوم را به تعریف مشهور بازگردانده‌اند. ۳ - احکام۱) بنا بر تعریف نیّت، به تصوّر عمل و احضار صورت آن در ذهن یا قصد (اراده ) عمل همراه با تصوّر آن، از آن جهت که استدامه ی فعلیّه آن، غیر ممکن یا بسیار دشوار است، استدامه ی حکمیّه ی آن، تا پایان عمل واجب است، ۲) لیکن بنا بر تعریف نیت، به قصد (اراده) نفسانى به عمل، استدامه حقیقی وفعلى نیّت- به معناى همراه بودن قصد و اراده ی نفسانى به عمل از آغاز واستمرار آن تا پایان- واجب است. [۴]
مستمسک العروة،ج ۶، ص ۶.
[۵]
العروة الوثقى،ج ۱، ص ۶۲۰.
[۶]
مهذّب الاحکام،ج ۶، ص ۱۱۹.
۳)وجوب استدامه، شرطى است؛ یعنى صحّت عبادت ،متوقّف بر آن است. ۴ - پانویس
۵ - منبعجمعى از پژوهشگران زیر نظر شاهرودى، سید محمود هاشمى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۴۰۶و۴۰۷. |